Wintertijd: voordelen, nadelen en waarom we dit nog steeds doen

Dit weekend komt er een einde aan de zomertijd. De wintertijd gaat elk jaar in het laatste weekend van oktober in. Dit betekent dat de klok om 03:00 uur een uur teruggezet wordt naar 02:00 uur. Hoewel het voor veel mensen prettig is om die nacht een uurtje extra slaap te krijgen, wordt het wordt 's avonds ook eerder donker. Het aanpassen van de klok heeft zowel voor- als nadelen.

Het belangrijkste voordeel van de wintertijd is dat het daglicht in de ochtend optimaal wordt benut. Door de klok terug te zetten, komt de zon eerder op, waardoor het 's ochtends lichter is. Dit kan vooral tijdens de donkere wintermaanden gunstig zijn voor mensen die vroeg opstaan, zoals werkenden en scholieren. Het extra licht kan de productiviteit en het humeur verbeteren, wat het voor veel mensen gemakkelijker maakt om de dag te beginnen. Bovendien is er ook een veiligheidsvoordeel: het eerder licht worden kan het risico op ongevallen in het verkeer verminderen, vooral in de ochtendspits.

Tegenstanders van de wintertijd wijzen op de verstoring van het bioritme. Elk halfjaar de klok verzetten kan slaapstoornissen en vermoeidheid veroorzaken, omdat het lichaam zich telkens moet aanpassen aan het nieuwe ritme. Vooral de overgang van zomertijd naar wintertijd kan mensen van slag brengen. Daarnaast is er in de winter minder daglicht, wat betekent dat de dagen sowieso korter en donkerder aanvoelen. Veel mensen klagen dat het vroeg donker wordt in de middag, wat de productiviteit aan het einde van de dag kan beïnvloeden en bij sommigen zelfs de winterblues kan versterken.

De zomertijd is ooit bedacht om mensen meer gebruik te laten maken van het beschikbare daglicht en te laten besparen op elektrische verlichting. Hoewel de energiebesparing tegenwoordig niet meer significant is, blijft de wintertijd in gebruik omdat het daglicht beter wordt afgestemd op de gangbare werk- en schooltijden. Even was er sprake van dat het twee keer per jaar verzetten van de klok op zijn einde zou lopen. Het Europees Parlement sprak daar in 2019 de voorkeur voor uit, maar daarna werd het op de lange baan geschoven. Het is aan de lidstaten om daar overeenstemming over te bereiken. Tot die tijd blijven we in Nederland de klok twee keer per jaar verzetten.Conclusie: hoewel er voordelen zijn aan de wintertijd, zoals beter gebruik van daglicht in de ochtend, zijn er ook nadelen, vooral met betrekking tot het verstoren van het bioritme en het eerder donker worden in de middag. Permanente wintertijd past het best bij ons dag-nachtritme en zorgt voor de minste verstoring in de slaap. Of de klok in de toekomst nog steeds verzet zal worden, is nog steeds onderwerp van debat.