Het aantal beloningen dat justitie uitlooft na zware misdrijven, is de laatste jaren fors toegenomen. Ook de bedragen worden steeds hoger. Het aantal keren dat het bedrag daadwerkelijk wordt uitgekeerd, is echter heel laag. Vorig jaar werd zelfs geen enkele keer een beloning uitbetaald, terwijl er toch een totaalbedrag van 1,3 miljoen euro was gereserveerd voor tips.
“Een bedrag wordt uitgekeerd wanneer een tip leidt tot aanhouding én een oplossing van een strafbaar feit”, laat een woordvoerder van het landelijk parket van het Openbaar Ministerie weten. Een veroordeling is niet nodig voor de uitkering. Het landelijk parket is de budgethouder van de beloningen. Regionale hoofdofficieren dienden daar hun aanvragen in voor beloningen van (zware) strafzaken in hun gebied.
Vanaf 1963 – toen voor het eerst beloningen tot een kleine 3000 euro werden uitgeloofd – tot 2016 werd in enkele tientallen zaken per jaar de hulp van het Nederlandse volk ingeroepen. Vanaf 2016 is dat flink gestegen tot rond de zeventig zaken.
Dat heeft volgens de woordvoerder te maken met de coldcasekalender, die de politie sinds dat jaar in onder meer gevangenissen verspreidt. Iedere kalender bevat 52 cold cases, voor elke week één. “Het uitloven van een beloning levert meestal publiciteit op en de ervaring leert dat er dan toch altijd weer nieuwe informatie bovenkomt. Een beloning kan mensen over de streep trekken.” Daarom is opnieuw naar de oude zaken gekeken, zijn beloningen van destijds aangepast (bijvoorbeeld van guldens naar euro’s) en verhoogd, en worden ze uitgeloofd in zaken waarin ze nog niet waren uitgeloofd.
Hoe het kan dat er maar weinig beloningen daadwerkelijk worden uitbetaald, weet de woordvoerder niet precies, daar is geen onderzoek naar gedaan. “Een mogelijke verklaring is dat de oplossing van levensdelicten door de politie in Nederland al erg hoog is”, zegt ze. Pas als de politie er niet uitkomt, wordt de hulp van het publiek ingeroepen. Overigens, benadrukt ze, “iemand die zelf verdachte is, komt niet in aanmerking voor een beloning in de zaak waarover hij informeert.
De hoogste beloningen worden momenteel uitgeloofd voor de tip die leidt tot de aanhouding van de voortvluchtige mannen Ridouan Taghi en Said Razzouki: 100.000 euro per persoon. Zij worden gezocht in verband met meerdere moordzaken. De op een na hoogste beloning was 50.000 euro voor de gouden tip in het onderzoek naar de brandstichting in het gemeentehuis in Waalre in 2012.
Al deze zaken zijn nog niet opgelost.
